عن سلمان الفارسي قال: قال النبي (صلى الله عليه وسلم): لا يغتسل رجل يوم الجمعة و يتطهر ما استطاع من طهر، ويدهن من دهنه – أو يمس من طيب بيته – ثم يخرج فلا يفرق بين اثنين. ثم يصلي ما كتب له، ثم ينصت إذا تكلم الإمام، إلا غفر له ما بينه وبين الجمعة الأخرى.”

1. Selman El Farisi (r) şöyle dedi:

“Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem): ‘Bir kimse Cuma günü yıkanıp elinden geldiğince temizlenir ve yağından yağlanır veya evindeki kokusundan sürünür sonra Cuma’ya çıkar, yan yana oturan iki kişinin arasını açmaz sonra kendisi için takdir olunan miktarda namaz kılar ve daha sonra imam hutbede konuştuğunda susar dinlerse muhakkak o Cuma ile diğer Cuma arasındaki günahları mağfiret edilir’ buyurdu.”

[Buhari 883-ter:855, Darimi 1/362, İbni Mace 1097, İbni Huzeyme 1763, İbni Hibban 2776, Ahmed 5/181]

() “عن صافية قالت: رأيت صفيّةبنت حيي – و هي من أزواج النبي (صلى الله عليه وسلم) ماتت في ولاية معاوية – صلّت أربعا قبل خروج الإمام وصلّت الجمعة مع الإمام ركعتين.”

2. Safiye (r) şöyle dedi:

“Safiye b. Huyey’i –bu hanımefendi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) in eşlerinden biridir ve Muaviye’nin velayeti döneminde vefat etmiştir– İmam minbere çıkmadan önce dört rekat namaz kılarken gördüm. Safiye (r) Cuma namazını imamla iki rekat kıldı.”

[Albani s.35 el-Ecvibe İbni Sa’d 8/360]

“قال ابن المنذر: روّينا عن ابن عمر أنه كان يصلّي قبل الجمعة ثنتي عشرة ركعة.”

3. İbnu’l-Münzir: İbni Ömer (r) den rivayet ettiğimize göre o, Cuma’dan önce on iki rekat namaz kılıyordu dedi.”

[Albani s.35 el-Ecvibe İbni Kayyım 1/421 Zadü’l-Mead}

“عن ابن مسعود أنه كان يصلّي قبل الجمعة أربعا وبعدها أربعا. إليه ذهب ابن المبارك والثوري.”

4. İbni Mes’ud (r) Cuma’dan önce ve Cuma’dan sonra dört rekat namaz kılardı.” Abdullah İbni Mübarek ve Süfyan Es–Sevri de böyle yaparlardı.

[Albani s.35 el-Ecvibe,, İbni Ebi Şeybe 2/40/1, İbnu’l-Münzir 4/97 el-Evsat, İbni Kayyım 1/421 Zadü’l-Mead]

“عن ابن عباس أنّه كان يصلّي ثمان ركعاة.”

5. İbni Abbas (r) “Kendisi Cuma’dan önce sekiz rekat namaz kılardı.”

[Albani s.35 el-Ecvibe, İbni Ebi Şeybe 2/40, İbnu’l-Münzir 4/97 el-Evsat, İbni Kayyım 1/424 Zadü’l-Mead]

“عن جابر قال: دخل رجل يوم الجمعة ورسول الله (صلى الله عليه وسلم) يخطب. قال: صلّيت؟ قال: لا. قال: قم فصل ركعتن.”

6. Cabir (r) şöyle dedi:

“Bir adam Cuma günü Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hutbe okurken mescide girdi. Rasulullah ona: ‘Namaz kıldın mı?’ dedi. Adam ‘Hayır’ dedi. Rasulullah: ‘Kalk iki rekat namaz kıl’ buyurdu.

[İbnu’l-Carud 293, Buhari 930-ter:1166, Müslim 875/55, Ebu Davud 1115, Nesai 1394, Tirmizi 510, Darimi 1/364, İbni Mace 1112, İbni Huzeyme 1833, İbni Hibban 2504, İbni Ebi Şeybe 2/20, Tayalisi 1695, Ebu Ya’la 1830,Begavi 4/263]

7. “Ebû Saîd el Hudrî bir Cuma günü Mervan hutbe okurken mescide girdi ve namaza durdu. Görevliler onu oturtmak için geldiler fakat o oturmadı, diretti ve namazını kıldı. Namazını bitirince yanına vardık dedik ki: ‘Allah seni esirgedi, neredeyse görevliler seni namaz kılmaktan engelleyeceklerdi.’ Bunun üzerine şöyle dedi: ‘Rasûlullah (s.a.v.)’den gördüğüm bu iki rek’at namazı asla terk edecek değilim. Sonra Peygamber (s.a.v.) Cuma günü hutbe okurken pejmürde kıyafetle bir kişinin geldiğini, Peygamber (s.a.v.)’in hutbe esnasında ona iki rek’at kılmayı emrettiğini ve onun da kıldığını hatırlattı.”

“Hasan el Basrî’yi gördüm imâm hutbe okurken mescide girdi iki rek’at namaz kıldı ve sonra oturdu.”

“Sûfyân b. Uyeyne, imâm hutbe okurken gelirse iki rek’at namaz kılar ve böyle yapılmasını emrederdi.”

[Tirmizi 511]

İzah: Bu bapta zikredilen hadisler ışığı altında Cuma namazı için mescide gelen kimsenin oturmadan önce tahiyyat-ı mescit namazı kılması gerekmektedir. Bazı alimler bunun vacip olduğunu söylemişlerdir. Yukarıdaki hadislere dikkat edildiğinde, sahabelerin tahiyyat-ı mescit namazını kılmaları ve onu terk etmemeleri alimlerin mezkur görüşlerini teyit etmektedir. Hatta imam hutbe okumak için minbere çıkmış olsa bile tahiyyat-ı mescit namazı kılınması gerekir.

Yukarıdaki hadislerden anlaşılan, tahiyyat-ı mescit namazının iki rekat olarak kılınabildiği gibi on iki rekata kadar kılınabilir. Cuma’ya geç kalmış kimseler tahiyyat-ı mescit namazını iki rekat da olsa kılmalıdırlar. Erken gelenler, imam hutbe için minbere çıkana kadar tahiyyat-ı mescidi dört, altı, sekiz, on yahut on iki rekat olarak kılabilirler.