Dua; Adabı, Kabul Edildiği Vakit, Hal ve Durumlar
DUA ADABI
- Allah’a ihlasla dua edilmeli,
- Duadan önce abdest alınması müstehaptır.[1]
- Kıbleye dönülmesi müstehaptır.[2]
- Eller açıp kaldırılmalı,[3]
- Duaya Allah’a hamdetme, O’nu övme, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ye salat okuma ile başlanmalı ve dua bunlarla bitirilmeli,[4]
- Allah’tan en güzel isimleri ve sıfatları ile (özellikle de İsm-i A’zamı ile) istenmeli,[5]
- Salih amellerle tevessül edilmeli (duadan önce salih amel yapılmalı),[6]
- Allah’ın huzurunda günahlar itiraf edilerek tevbe izhar edilmeli ve Allah’a olan muhtaçlık dile getirilmeli,
- Nimetleri itiraf edilip Allah’a şükredilmeli,
- Duaların kabul edildiği faziletli vakitler gözetilmeli,
- Bize Kur’an ve sünnetten ulaşan dualarla dua edilmesi müstehaptır.
- Dua kesin ifadelerle yapılmalı,[7]
- Kabul edileceğine kesin inanılarak yapılmalı,[8]
- Duada ısrarcı olunmalı, usanmaksızın devamlı yapılmalı,[9]
- ‘Dua ettim de kabul olmadı.’ vb. ifadelerle aceleci davranılmamalı,[10]
- Özlü yani kısa ama çok anlam yüklü dualarla dua edilmeli,[11]
- Dua hazır bir kalple, gafil olmaksızın yapılmalı,[12]
- Dua; edeple, zilletle ve huşuyla yapılmalı,
- Yüksek olmayan kısık bir sesle yapılmalı,[13]
- Ümit ederek ve Allah’tan korkularak yapılmalı,[14]
- Kişi duaya kendinden başlamalı, sonra başkalarına dua edilmeli,[15]
- Duada secîli, kafiyeli kullanımlardan kaçınılmalı,[16]
- Hem rahatlık ve hem de sıkıntı anlarında çokça dua edilmeli,[17]
- Yalnızca Allah’a dua edilmeli, başkasına dua edilmemeli ve bid’at tevessül şekillerinden sakınılmalı,[18]
- Aile fertlerinin, malın ve kendi nefsinin aleyhine beddua edilmemeli,[19]
- Duada aşırıya gidilmemeli,[20]
- Duanın kabul edilmesi için yiyecek, içecek ve giyeceğin helal olmasına dikkat edilmeli,[21]
- Günah işlemeye ve akrabayla ilişkileri kesmeye dair dua edilmemeli,[22]
- Emr-i bi’l-ma’ruf ve nehy-i ani’l-münker yapmaya devam edilmeli,[23]
- Günahların hepsinden uzak durmaya özen gösterilmelidir.
Duanın Kabul Edildiği Vakit, Hal ve Mekanlar
1. Kadir Gecesi yapılan dua,
- Gecenin ikinci yarısı yapılan dua,[1]
- Farz namazın arkasından yapılan dua,[2]
- Ezan ile kamet arasında yapılan dua,[3]
- Gecenin son üçte birlik bölümünde yapılan dua,[4]
- Farz namaz için nida edildiğinde yapılan dua,
- Yağmur yağdığı anda yapılan dua,[5]
- Allah yolunda cihat ederken düşmanla karşılaşıldığında yapılan dua,[6]
- Cuma günü ikindi vaktinin girmesi ile güneşin batması arasında yapılan dua,[7]
- Zemzem suyu içme anında sadık niyetle yapılan dua,
- Secde anında yapılan dua,[8]
- Gece uykudan uyanıldığında sünnetle sabit olan duanın yapılması,[9]
- Abdestli olarak uyuyup, sonra gece uyandığında yapılan dua,[10]
- لا إلَهَ إلَّا أنْتَ سُبْحَانَكَ إنِّي كُنْتُ مِنَ الظّالِمِينَ zikriyle beraber yapılan dua,[11]
- Ölünün vefatının ardından insanların yaptığı dua,
- Namazın son teşehhüdünde salli-barik duasından sonra yapılan dua,[12]
- Allah’ın, kendisiyle dua edildiğinde icabet ettiği, onunla istendiğinde verdiği ismi a’zamıyla dua edilmesi,[13]
- Müslümanın Müslüman kardeşinin gıyabında yaptığı dua,[14]
- Arafe Günü Arafat’taki vakfe halinde yapılan dua,[15]
- Müslümanların zikir meclislerinde toplandıklarında yaptıkları dua,
- Musibet anında إِناَّ لِلَّهِ وَ إِناَّ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ اللَّهُمَّ أْجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي وَ أَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا zikriyle yapılan dua,[16]
- Kalbin Allah’a yöneldiği ve ihlasın kuvvetli olduğu durumlarda yapılan dua,
- Mazlumun, zalime yaptığı beddua,[17]
- Babanın evladına yaptığı dua ve beddua,[18]
- Yolcunun yaptığı dua,[19]
- Oruçlunun iftar edene kadar yaptığı dua,[20]
- Oruçlunun iftar anında yaptığı dua,[21]
- Zorda/darda kalanın yaptığı dua,
- İyilik yapan evladın ana-babasına yaptığı dua,
- Abdestten sonra sünnette varid olan duaları yapmak,[22]
- Hacda küçük cemreyi ve orta cemreyi taşladıktan sonra yapılan dua,
- Ka’be’ye giren ve Beyt’ten bir parça olan Hicr-i İsmail’de namaz kılan kimsenin yaptığı dua,
- Hacda Safa Tepesi üzerinde yapılan dua,
- Hacda Merve Tepesi üzerinde yapılan dua,
- Hacda Meş’ari’l-Haram’da yapılan dua.
[1] Tirmizî 3728, 3812
[2] Tirmizî 3728, 3812
[3] Tirmizî 3826-3827
[4] Buhârî 6258, Tirmizî 3727
[5] Taberani Mu’cemu’l-Kebir 8/170, Beyhaki 6252
[6] Taberani Mu’cemu’l-Kebir 8/170, Beyhaki 6252
[7] Buhârî 6338
[8] Müslim 479/207, 482/215
[9] Tirmizî 3636, İbni Mace 3878
[10] İbni Mace 3881, Ebu Davud 5042
[11] Tirmizî 3734
[12] Tayalisi 304, Nasâî Sünenü’l-Kübra 749
[13] Ebu Davud 1493-1495, İbni Mace 3855-3858
[14] Müslim 2733/88, Ebu Davud 1534-1535, İbni Mace 2895
[15] Tirmizî 3817
[16] Müslim 918/3
[17] Tirmizî 3671
[18] Tirmizî 3671, İbni Mace 3862
[19] Tirmizî 3671
[20] İbni Mace 1752, Beyhakî 6185
[21] Tirmizî 3830
[22] Müslim 234/17, Ebu Davud 169, Tirmizî 55, Nesâî 148
[1] Buhârî 6323, Müslim 2498/165, Tirmizî 3811
[2] Buhârî 6295
[3] Buhârî 6323, Müslim 2498/165, Ebu Davud 1486-1489, Tirmizî 3789
[4] Tirmizî 3706,3708, Ebu Davud 1481
[5] Ebu Davud 1493-1495, İbni Mace 3855-3858
[6] Buhârî 3280, Müslim 2743/100
[7] Buhârî 6271, Müslim 2675/9
[8] Tirmizî 3707
[9] Buhârî 6330
[10] Buhârî 6272, Müslim 2735/90
[11] Ebu Davud 1482
[12] Tirmizî 3707
[13] Buhârî 6262, Tirmizî 3690
[14] A’raf 205, Secde 16
[15] Tirmizî 3607
[16] Buhârî 6270
[17] Tirmizî 3604
[18] Ahmed 1/293, Tirmizî 2635
[19] Ahmed 5/329
[20] Ebu Davud 1480, İbni Mace 3864
[21] Müslim 1015/65
[22] Tirmizî 3603, 3806, 3839
[23] İbni Mace 4004, Ahmed 5/388,