25. İLK MÜSLÜMANLARIN HAYATINDA BASKI VE İŞKENCE DÖNEMİ
Allah Subhanehu ve Teâlâ’nın hak ehlini, nefislerinin ve kalplerinin cilalanması için ve onların içindeki harika suretlerdeki sadâkatı ve güzel dereceleri ortaya çıkarmak için düşmanları ile imtihan etmesi ve hoşlanmadıkları şeylerle onları demesi, O’nun sünnetlerinden biridir. Allah Teâlâ bu merhalenin tabiatını beyan etmek için Mekke’de şu ayetleri indirmiştir: “Elif Lâm Mim. İnsanlar imtihan edilmeden iman ettik demekle bırakılacaklarını mı zannettiler? Yemin olsun ki, onlardan önceki kimseler imtihan oldular. Allah elbette sadık olan kimseleri bilir ve yalancı olan kimseleri de bilir. Kötülük yapan kimseler bizden kaçacaklarını mı zannettiler. Ne kötü hüküm veriyorlar.” [1] Allah Teâlâ’nın Bakara suresindeki ayeti de bunun benzeridir: “Sizden önce geçen kimselerin (başına gelenlerin) benzeri size gelmeden cennete girivereceğinizi mi zannettiniz! Onlara öyle bir yoksulluk ve sıkıntı dokundu ve sarsıldılar ki, Peygamber ve beraberindeki iman edenler Allah’ın yardımı ne zaman dediler. Dikkat edin Allah’ın yardımı yakındır.”[2]
Abdullah b. Mesud radıyallahu anh dedi ki: “Müslüman olduğunu ilk defa açıklayan kimseler yedi kişilerdi; Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Ebu Bekir, Ammar, Annesi Sümeyye, Suheyip, Bilal ve El Mikdad’dır. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i Allah Amcası ile korudu ve Ebu Bekir’i de Allah akrabaları ile korudu. Diğerlerine gelince, müşrikler onları yakaladılar, onlara demir elbiseler giydirdiler ve onların (bedenlerini) güneşin altında erittiler. Müşrikler bu Müslümanlardan Bilal hariç istedikleri şeyleri elde ettiler. Bilal’ın nefsine Allah yolunda (işkence) kolay geldi. Kavmine de onu öldürmeleri kolay geldi de onu tutup çocukların eline verdiler. Çocuklar da Bilal’i Mekke’nin dağ yollarında Ahad Ahad (Allah birdir) der halde dolaştırdılar.”[3]
Cabir radıyallahu anh dedi ki, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Ammar ve ailesi işkence görürken uğradı ve şöyle dedi: “Ey Ammar veya Yasir ailesi müjde, muhakkak ki, size vaat edilen yer cennettir.”[4]
Bu sıkıntılı merhalenin Kur’an’ın tedavisi atlatılması ve kahramanların ortaya çıkışı nasıldı acaba? Birincisi, Öncelikle vahiy (Kur’an) onları gece ibadeti yönüyle Allah’a güvenmeye yönlendirdi. Geceleyin bu konuda kararlı olma hususunda şu ayetler geldi: “Ey örtüsüne bürünen gecenin bir kısmı müstesna yarısında yahut bunu biraz azaltarak veya artırarak namaz kıl ve Kur’an’ı tane tane oku. Sana ağır bir söz indireceğiz. Muhakkak ki gecenin okuyuşunun (kalbe olan tesiri ) daha etkili ve okuma yönüyle de daha sağlamdır. Gündüzün ise senin için uzun bir meşguliyet vardır.”[5] İbni Cerir Ebu Abdurrahman’dan şunu nakleder: “İlk müslümanlar, Müddessir suresi indiğinde ayakları ve bacakları hastalanıncaya kadar bir sene namaz kıldılar nihayet“Kur’an’dan kolayınıza geleni okuyun” ayeti indi ve insanlar rahatladılar. (Yani bu namaz hafifletilmiş oldu)
İkincisi, Allah yolunda eziyet gören müminleri kurtarmak için çaba sarf etmek: Bu konuda Ebu Bekir radıyallahu anh öne geçti ve Buhari’nin rivayet ettiği gibi Bilal’i satın aldı ve azat etti. Hakim hasen bir senetle şunu rivayet etti: “Ebu Kuhafe oğlu Ebu Bekir’e, Ey Oğlum! Zayıf kimseleri azat ettiğini görüyorum. Eğer kavmin sana kırbaç vurarak engel olsalar da azat edecek misin? Ebu Bekir babasına: ‘Ben ancak arzulanan şeyi yapıyorum.’ (Yani izzet ve şeref için değil Allah’ın yüzü için böyle yapıyorum.) dedi ve şu ayetler indi: “ Kim (Malı) verir, sakınırsa ve doğruyu tasdiklerse biz kolay olanı ona kolaylaştıracağız.”[6]
Üçüncüsü, Nefse hakim olmak, sabrı ihlası şiar edinmek ve menhecden ayrılmamak: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, ashabının gelecekteki hayatlarına ve İslam davetinin salimen devam etmesine olan düşkünlüğünden dolayı kuvvete kuvvetle, hiddete hiddetle karşılık vererek kavga etmekten sakınmıştı. (Sabırlı davrandı.)
[1] Ankebut Suresi 1,2,3,4
[2] Bakara suresi 214
[3] Hasen Hadis: İbni Mace 150
[4] Hasen Hadis: Hakim Müstedrek 3/ 388
[5] Müzzemil suresi 1-7
[6] Leyl suresi 5, 6, 7