بِسْمِ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ اللهِ

Temettü haccı, bir hac döneminde önce umre, sonra da hac yaparak iki büyük ibadeti birleştirmekle yapılan ve en faziletli olan hac türüdür. Yapılışı şöyledir:

1. UMRE:

Mikat mahalline gelinince orada ihram için gusül abdesti alınır ve ihram elbisesi giyilir. Sonra ‘Lebbeyk Allahümme bi umretin’ diyerek umreye dille niyetlenilir. Erkekler yüksek sesle, kadınlar da kısık sesle olmak üzere telbiye getirmeye başlarlar. Telbiye şöyledir: ‘Lebbeyk Allahümme lebbeyk! Lebbeyke lâ şerîke leke lebbeyk! İnne’l-hamde ve’n-ni’mete leke ve’l-mülk lâ şerîke lek.’ Bu telbiyeye Kabe’yi görünceye kadar devam edilir.

Kabe’ye girilirken sağ ayakla girilir ve şöyle dua edilir: ‘Allahümme salli ve sellim alâ Muhammed. Allahümmeftah li ebvabe rahmetik.’ Mescitten çıkarken ise sol ayakla çıkılır ve ‘Allahümme salli ve sellim alâ Muhammed. Allahümme innî es’elüke min fadlike ve keremik.’ denilir. Kabe görüldüğünde eller kaldırılarak istenilen şekilde dua edilebilir.

Hacer-i Esved’den başlanıp orada bitirilecek şekilde Kabe’nin etrafı yedi kere dolaşılarak tavaf edilir. Erkekler bu tavafın tamamında sağ omuzlarını açarlar (ıdtıba) ve yalnızca ilk üç turda süratlice yürürler (remel). Tavafa başlarken ve her turun başında imkan varsa Hacer-i Esved ‘Bismillahi vallahu ekber’ denilerek öpülür, bu mümkün olmazsa sağ elle dokunulur ve el öpülür, o da mümkün olmazsa sağ elle uzaktan işaret edilir ve el öpülmez. Her seferde imkan olursa Rüknü’l-Yemânî’ye, öpülmeden ve elle işaret edilmeden sağ elle dokunulur, mümkün olmazsa bir şey yapılmaz.

Tavaf esnasında kolay gelen dua, zikir ve tesbihatlar yapılabilir. Ancak Rüknü’l-Yemânî ile Hacer-i Esved arasında ‘Rabbena âtinâ fi’d-dünya haseneten ve fi’l-ahirati haseneten ve kınâ azâbe’n-nâr.’ ayetini okumak faziletlidir.

Yedi turluk tavafın bitiminde imkan olursa Makam-ı İbrahim’in arkasında, bu mümkün olmazsa mescidin herhangi bir yerinde sütre edinilerek iki rekat namaz kılınır. Bu namazın ilk rekatinde Fatiha’dan sonra Kafirûn, ikinci rekatinde İhlas sûrelerini okumak faziletlidir. Namazdan sonra bol bol zemzem içilir ve başa dökülür. Ardından Hacer-i Esved’in hizasına gelinir, tekbir getirerek ve sağ elle işaret ederek taş selamlanır.

Sonra sa’y yapmak için Safâ Tepesi’ne çıkılır. Ona yaklaşıldığında ‘İnne’s-Safâ ve’l-Mervete min şeâirilllah.’ ayeti okunur ve ‘Ebdeu bimâ bedeallahu bih.’ denilir. Tepeye çıkılınca Kabe’ye dönülür, eller açılır ve üçer kere ‘Allahu Ekber’, ‘Lâ ilahe illallahu vahdehu lâ şerîke lehu lehu’l-mülkü ve lehu’l-hamdu ve hüve alâ külli şey’in kadîr. Lâ ilahe illallahu vahdehu, enceze va’dehu ve nasara abdehu ve hezeme’l-ahzâbe vahdeh.’ denilir. İstenirse bunların arasında dua da edilebilir. Bu dua ve tesbihattan sonra Safâ’dan inilerek Merve Tepesi’ne hareket edilir. İki yeşil direk arasında erkekler hızlıca yürürler (hervele). Merve’ye çıkıldığında Safâ’da yapılanlar burada da yapılır. Sa’y, Safâ’dan başlanıp Merve’de bitecek şekilde dört gidiş ve üç dönüşten, toplamda da yedi turdan oluşur.

Sa’y için de özel bir zikir yoktur. Dileyen dilediği gibi zikir ve tesbihatla meşgul olabilir. ‘Rabbiğfir verham inneke ente’l-eazzu’l-ekrem’ denilmesi faziletlidir. Sa’y bitince erkekler saçlarını kazıtırlar veya kısaltırlar ki kazıtmak daha faziletlidir, kadınlar ise saçlarının ucundan azıcık alırlar.

Böylece umre tamamlanmış olur. İhramdan çıkılıp elbise giyilir.

2. HAC:

a) Zilhicce Ayı’nın 8.Günü: Yani terviye günü olduğunda herkes bulunduğu yerde (mesela otelde) ihram için gusül abdesti alır, ihramlarını giyer. Sonra ‘Lebbeyk Allahümme hacceten.’ diyerek dille niyet edilir ve umrede olduğu gibi telbiyeye başlanır. O gün öğle vaktinden önce gecelemek için Mina bölgesine gidilir ve o günün öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazları ile ertesi gün olan Arafe Günü’nün sabah namazı, vakitleri içinde ve kısaltılarak (4 rekatli namazlar 2’şer rekat) kılınır.
b) Zilhicce Ayı’nın 9.Günü: Yani Arafe Günü sabahı güneş doğduktan sonra telbiye ve tekbir getirerek Arafat bölgesine gidilir. Öğle vakti girince öğle ile ikindi namazları, mümkünse Nemire Mescidi’nde hutbe dinlendikten sonra, bir ezan ve iki ayrı kamet getiri-lerek, sünnetleri kılınmadan, ikişer rekat şeklinde kısaltılarak birlikte kılınır (cem edilir).

Namazdan sonra güneş batıncaya kadar Arafat’ta vakfe yapılır (durulur), eller açılarak kıbleye dönülür, ayakta durarak Allah’a bol bol dua, tevbe ve istiğfar edilir, zikir ve tesbihat yapılır. ‘Lâ ilahe illallahu vahdehu lâ şerîke lehu, lehu’l-mülkü ve lehu’l-hamdu ve hüve alâ külli şey’in kadîr.’ demek faziletlidir. Müslümanlara dua etmek unutulmamalıdır.

Güneş batınca telbiye getirerek sakince Müzdelife bölgesine gidilir ve orada akşam ile yatsı namazları bir ezan ve iki ayrı kametle, birleştirilerek (akşam 3, yatsı 2 rekat) kılınır, sünnetler kılınmaz. Gece orada geçirilir. Bu bölge Meş’ari’l-Haram olduğu için bol bol dua etmeye, zikir ve tesbihat yapmaya özen gösterilmelidir.
c) Zilhicce Ayı’nın 10.Günü: Yani bayramın ilk günü ortalık iyice ağarınca sabah namazı kılınır ve güneş doğmadan önce telbiye getirerek, sakince Mina bölgesine dönülür. Oradan toplanan yedi ufak taş, Mekke’ye en yakın olan Akabe Cemresi’ne (Büyük Şeytan) arka arkaya atılır. Her taş atılırken ‘Bismillahi Allahu Ekber’ denilir ve taşlamadan sonra telbiye kesilir.

Daha sonra mezbahada ya da uygun bir yerde kurban kesilir, onun etinden yenilir ve fakirlere dağıtılır. Buna güç yetiremeyen kimseler ise vekalet vererek bu farzı yerine getirirler. Kurban kesmeye maddî gücü yetmeyenler 3 gün Mekke’de, 7 gün memlekete dönünce olmak üzere toplam 10 gün oruç tutarlar.

Sonra saçlar traş edilir. Erkeklerin saçlarını kazıtmaları, kısaltmalarından daha faziletlidir. Bu anlatılanları bu sırayla yapmak (taşlama-kurban-traş) faziletlidir ancak birini önce yapıp diğerini sonraya bırakmakta bir sakınca yoktur. Artık ihram çıkarılabilir.

Daha sonra Mekke’ye gidilir, ziyaret (ifâda) tavafı ve hac sa’yı yapılır. Bunlar tamamlanınca otele gidip temizlik yapılabilir, elbiseler giyilebilir. Ancak teşrik günleri olan Zilhicce’nin 11, 12 ve 13. geceleri orada kalmak ve cemreleri taşlamak için bayramın 1. günü Mina’ya dönülür. Vacip olan bu geceleme iki veya üç gece olabilir ancak faziletli olan üç gece kalmaktır.
d) Zilhicce Ayı’nın 11, 12 ve 13.Günü: Mina’da kalınan iki ya da üç günde, öğle vaktinden itibaren her üç cemreye 7’şer taş atılır. Taşlamaya Mekke’ye en uzak olan Küçük Cemre’den başlanır, daha sonra Orta ve son olarak Büyük Cemre’ye taş atılır. Bu taşlamalar esnasında cemreler arasında dua etmek faziletlidir. Bayramın 4.günü taşlama yapmak istemeyenler 3.gün (yani Zilhicce’nin 12. günü) taşlamadan sonra güneş batmadan Mina’dan çıkmalıdır. Yoksa Mina’da bir gece daha kalmak ve 4.gün cemreleri taşlamak vacip olur. Yaşlı, hasta ve zayıf olanlar taş atmak için vekil tayin edebilirler.

Bu taşlamalarla birlikte hac ibadeti sona erer. Allah haccınızı mebrur kılsın!

Mekke’den ayrılırken hayızlı ve nifaslı kadınlar hariç herkesin son iş olarak veda tavafı yapması gerekir.

سُبْحاَنَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ.